Web Sitesinin Engelli Bireylerce Algılanabilmesi
Engelli bireylerin bilgisayar veya mobil cihazları kullanımları için yardımcı özel yazılımlar vardır. Bu yazılımlar engellilerin web sitelerini, uygulamaları verimli bir şekilde kullanmalarını sağlar.
Bu nedenle erişilebilir web sitesi geliştirirken bu programlardan destek alınmalı ve hazırlanan web sitesi altyapısı bu yazılımları desteklemelidir.
Kullanılan görseller, içerik metinleri ve kodlama yapısı bu yazılımlara uygun olmak zorundadır.
Alternatif Metin Kullanımları
Web sitesi içeriğinde metin olmayan tüm alanlarda alternatif metinler kullanılmalıdır.
Logo, görsel, form vb.. metin içermeyen bölümlerde ise "başlık, açıklama, alternatif metin", ses ve video içeriklerinde ise "metin etiketleri" görsel ve figürler için ise "longdesc" veya "alt metin açıklamaları" kullanılmalıdır.
Multi Medya içeriklerde işitme engelliler için altyazı kullanılabileceği gibi görme engelliler içinde bir metin açıklama kullanılması faydalı olacaktır.
Site İçeriğinde İşlem Yapılabilmesi
Sayfa içeriğini erişilebilir düzeye ulaştırmak ve engelli bireylerce algılanabilir seviye ulaştırmak erişilebilik çalışmalarının sadece bir ayağı olmalı.
Erişilir web sitesinde kullanıcı istediği yere kolaylıkla ulaşabilmeli, bunun için tıklama yapabilmeli ve eğer form var ise rahatlıkla doldurabilmeli ki siteden etkin bir şekilde faydalanabilsin.
Örnek 1
Talep formu içeren sayfaya ulaşan görme engelli kullanıcı için dikkat edilmesi gerekenler
- Form ile ilgili açıklama bulunmalı
- Formu doldurma sırasında form alanları anlaşılabilir olmalı
- Doğrulama Kodu gibi görsel destek isteyen eklentiler yerine sesli doğrulama fonksiyonları çalıştırılmalı
- Form içerisindeki seçim kutuları, şık seçenekleri vb. gibi öğelerin kısayol tuşları ve yön tuşları ile kullanımı sağlanmalı
- Formun doldurulması sonrasında işlemin tamamlandığını ve detaylarını içeren bilgi sunulmalı
Örnek 2
Alışveriş yapmak isteyen görme engelli kullanıcı için dikkat edilmesi gerekenler
- Satın almak istediği ürün veya hizmeti sepete eklemesini kolaylaştıracak yönlendirmeler yapılmalı
- Sepet içeriği detaylı ve anlaşılabilir şekilde sunulmalı
- Adres ve fatura bilgilerinin girişinin yapıldığı sayfalardaki formlar kolay doldurulabilmeli ve her adımında bilgi sunulmalı
- Ödeme adımında ise hangi ödeme yöntemininin kullanılabileceği, eğer kredi kartı ile ödeme tercih edilecek ise kredi kartı bilgilerinin girişinde de kolaylık sağlanmalı
- Sipariş sonrasında ulaşılan "sipariş sonucu" adını verdiğimiz sayfalarda ise tüm sipariş detayları açıklamalarıyla birlikte sunulmalı
Web Sitesinin Klavyenin ile Kullanılabilmesi
Site sayfalarındaki tüm içeriğe klavye aracılığı ile erişim sağlanmalı ve işlem yapılabilmelidir. Link olan alanlara, başlıklarla, tablolara, formlara ve açılır menülere erişim kolay olmalıdır. Bunun için yardımcı programların bazı özel tuş fonksiyonları kullanılmaktadır.
Sitede Kolay Dolaşım İmkanı
Engelli kullanıcılar site içerisinde rahatça dolaşabilmeliler, sitenin hangi sayfası veya hangi bölümünde olduğu anlaşılabilir olmalıdır.
Sayfalar içerisinde başlık adını verdiğimiz alanlara erişim kolay olmalıdır. Bir duyuru veya haber sayfasına erişim sağlandığında engelli kullanıcı klavye yardımı ile başlığa gelebilmelidir. Bu şekilde erişilen hedef sayfalarda site içerisinde tekrarlanan bazı bölümlerin kullanıcıya gösterilmemelidir.
Sayfa başlıkları engelli kullanıcılar için önem arzetmektedir. Ulaşılan sayfanın title adını verdiğimiz başlıkları o sayfa ile ilgili bilgi vermektedir. Bu başlıkların doğru metinlerle hazırlanması engelli kullanıcılar için önemlidir.
Bağlantı etiketleri adını verdiğimiz "uygulamalar" ile sayfa içeriğinde linkler tıklandığında gidilecek olan sayfa hakkında özet bilgi verilebilir. Böylelikle engelli kullanıcı istediği bağlantıyı tıklar ve sadece gitmek istediği sayfaya ulaşmış olur.
Web sitenin erişilebilirlik işlevselliği
Erişilebilir olarak geliştirilen web sitesi testlerden tam not alabilir. Fakat aynı zamanda engelli kullanıcılar için işlevsel de olmalıdır. Sadece yardımcı yazılımlar ile yapılan testlerde hataları düzeltmek çok kolay olacaktır.
Fakat kullanıcılar sitenin ana fikrini yakalabiliyorlar mı, haber veya duyuru gibi içeriklere erişim sağlayabiliyorlar mı, tüm fonksiyonlarından faydanalabiliyorlar mı gibi birçok soruya da cevap veya çözüm bulunması gereklidir.
Görme engelli kullanıcılar için işlevsel erişilebilir web sitesi geliştirmek için önemli iki hususa odaklanmak gereklidir.
- Kullanıcılar bu web sitesine ulaştığında "ne arıyor, ne inceliyor, ne için bu siteye geliyor" sorularının cevaplarına
- Görme engelli kullanıcıların bu web sitesini nasıl kullanacaklarına
Örneğin;
Erişilebilir web sitesi olarak geliştirdiğimiz Şehir Hatları web sitesi kullanıcıları, site içeriğindeki vapur seferlerine, sefer saatlerine, iptal duyuruları gibi bilgi içeriklerini okurlar veya bir yerden bir yere hangi seferlerle gidebileceğini öğrenirler.
Bu nedenle Görme Engelli Kullanıcılar da Şehir Hatları web sitesine erişim sağladıklarında kolay bir şekilde bu içeriklere ulaşmalı ve doğru şekilde bu içerikleri yardımcı programlar aracılığı ile dinleyebilmeliler.
Erişilebilirlik Testleri
Erişilebilir web sitesi, geliştirme sonrasında öncelikli olarak NVDA ve JAWS gibi ekran okuyucu programlar aracılığı ile test edilmektedir. Bu programlar görme engelli kullanıcıların web sitelerinde kolaylıkla dolaşmalarını ve işlevsel şekilde kullanmalarına olanak sağlayan programlardır.
Bu yardımcı programlarla test edilen web sitesinin gerçek "görme engelli kullanıcılar" tarafından da test edilmesi gerekmektedir. Bu testi yapacak olan görme engelli kullanıcıların web sitesine, site içeriğine ve site fonksiyonlarına tam olarak hakim olması gerekmektedir.